مطالب دروس سال اول دبیرستان
 
به همراه نمونه سوالات امتحانی


بخش ۴_قسمت دوم



  جايگزين نفت

يکي از جايگزين هاي احتمالي نفت ، توليد سوخت مايع از ذغال سنگ است . انرژي هسته اي ، انرژي خورشيدي ، انرژي باد ، انرژي موج هاي دريا و انرژي زمين گرمايي هم مي توانند منابي براي تامين انرژي باشند . همچنين گاز طبيعي که بيشتر CH4 است و به صورت فشرده در مخزن هاي CNG که قابل پر شدن دوباره هستند را مي توان به عنوان سوخت خوردروها جايگزين کرد . براي ساختن هم م يتوان از جايگزين هايي مثل زغال سنگ ، آب و هوا استفاده کرد .  



  خود آزمايي
۱- کدام آلکان زير سريعتر از ليوان بيرون مي ريزد؟

الف) C10H22
ب) C16H34
ج) C8H18
د)C15H32
 



  ۲- فرمول CnH2n+2 مربوط به کدام است ؟

الف) آلکان
ب) آلکن
ج) آلکين
د) همپار
 



  ۳- کدام فرآورده زير در سوختن کامل و ناقص يک آلکان توليد مي شود ؟

الف) C
ب)Co
ج)2Co
د) H2O
 



  ۴- از سوختن يک مول از کدام آلکان هاي زير انرژي گرمايي بيشتري آزاد مي شود ؟

الف) متان
ب) بوتان
ج) اوکتان
د) هپتان
 



  ۵- کداميک کاتاليزگر فرآيند کراکينگ است ؟

الف) SO2
ب) Fe3O4
ج) Fe2O3
د) AL2O3
 



  ۶- کدام هيدروکربن هاي زير در موتور خودروها بهتر مي سوزد ؟

الف) آلکان هاي راست زنجير
ب) آلکن هاي راست زنجير
ج) آلکان ها يشاخه دار
د) هگزان و هپتان
 



  ۷- افزايش تترااتيل سرب چند عدد بر عع اوکتان بنزين اضافه مي کند ؟

الف) يک
ب) دو
ج) سه
د) چهار
 



  ۸- دماي ذوب و جوش آلکان ها با افزايش جرم مولي .......... و گرانوري آنها .......... مي يابد .

الف) کاهش – کاهش
ب) افزايش – افزايش
ج) افزايش – کاهش
د) کاهش افزايش
 



  ۹- وارد شدن عنصرها يديگر در ساختار هيدروکربن ها کدام ويژگي زير را به شدت تغيير مي دهد ؟

الف) دماي جوش
ب) دماي ذوب
ج) گرانوري
د) واکنش پذيري
 



  ۱۰- تفاوت آلکان هاي راست زنجير باهم درکدام است ؟

الف) در تعداد اتم هاي کربن
ب) در تعداد عامل (- CH2 - )
ج) در تعداد اتم هاي هيدروژن
د) هر سه مورد درست است .
 



  کليد سئوالات

 



  سئوالات تشريحي

۱- به نظر شما چگونه مي توان تمام شدن نفت را که يک منبع تمديد ناپذير است به تاخير انداخت ؟

۲- از بنزين ، گازوئيل و قير کداميک سرعيتر جاري مي شود ؟

۳- منظور از برش نفتي چيست ؟ شرح دهيد

۴- عمل کراکنيک چيست و به چه منظور انجام مي شود ؟

۵- چرا متان با اينکه فراوان تر از اتن (اتيلن ) است در صنايع پتروشيميايي بکار نمي رود ؟

۶- انواع سوختن هيدروکربن ها را بنويسيد .

۷- ويژگي مهم آلکان ها چيست ؟

۸- تفاوت هيدروکربن هاي سير شده و سير نشده در چيست ؟

۹- براي ساختن ، چه چيزهايي را مي توان به جاي نفت جايگزين کرد ؟

۱۰- واژه هاي زير را شرح دهيد .
عدد اوکتان – فراورده ها يپتروشيمايي – گرانوري – هم پار – شيمي آلي – آلکان
 


ادامه مطلب
نوشته شده در تاريخ دو شنبه 26 دی 1390برچسب:, توسط فرید کُر

بخش ۴
طلاي سياه ، اندوخته روبه پايان

پس از آب ، نفت فراوان ترين مايع در بخش هاي بالايي پوسته زمين است . نفت يک منبع غني از مواد شيميايي است . حدود 87% هر بشکه نفت براي سوزاندن و 13% براي ساخت بکار مي رود . بي توجهي در مصرف نفت باعث ورود مقادير زيادي Co2 در هوا و آلودگي هوا مي شود .

به زغال سنگ ، نفت خام و گاز طبيعي ، سوخت هاي فسيلي مي گويند . سوخت هاي فسيلي منابعي تجديد ناپذيرند زيرا تشکيل آنها بسيار آهسته است و سرانجام روزي تمام خواهد شد .



  پالايش نفت خام

نفتي که از چاه بيرون آورده مي شود نفت خام نام دارد . پس از جداکردن نمک ها و اسيد ها ،هيدروکربن هاي باقي مانده را پالايش مي کنند . عمل پالايش با تقطير جزء به جزء نفت خام انجام مي شود . در آغاز نفت خام را در کوره تا Cْ 400 گرم مي کنند سپس آن را با پمپ به پائين برج تقطير که بيش از 30 متر ارتفاع دارد مي فرستند . مولکول هاي کوچکتر و سبکتر و زود جوش تر به سوي بالا ستون تقطير مي روند و مولکول ها يسنگين تر و دير جوش تر به سمت پائين برج مي روند .(مطابق شکل ۴- يک برج تقطير، صفحه 118 کتاب.)

برش گازي نفت شامل ترکيبهايي با نقطه جوش پائين است . مولکول هاي اين گازها از ۱ تا ۴ اتم کربن دارند . برش هاي مايع نفت که شامل بنزين ، نفت و روغن هاي سنگين تر هستند شامل مولکول هاي ۵ تا 20 کربن هستند . برش جامد و روغني که حتي در دماهاي بالا بخار نمي شوند مولکول هايي با بيش از 20 اتم کربن هستند .
 



  شيمي آلي

بخشي از علم شيمي است که درباره مواد آلي گفتگو مي کند . ويژگي آشکار ترکيب هاي آلي وجود اتمهاي کربن در همه آنهاست . از اين رو شيمي آلي را شيم يترکيب هاي کربن نيز مي گويند .  



  هيدروکربن هاي سير شده يا آلکان ها

در يک آلکان ، هر اتم کربن با چهار پيوند به چهار اتم ديگر متصل شده است . اين ، بيش ترين تعداد اتمي است که مي تواند به يک اتم کربن ديگر متصل شود . به اين علت آلکان ها راهيدروکربنهاي سير شده مي گويند . نام اعضاي اين خانواده از دو بخش تشکيل شده است . بخش اول تعداد اتم هاي کربن و بخش دوم لفظ " ان " است. متان نخستين و ساده ترين عضو اين گروه است . متان – اتان – پروپان – بوتان – نپتان - هگزان – هپتان – اوکتان – نونان – دکان – نام آلکان هاي ۱ کربنه تا 10 کربنه است .

آلکان ها مي توانند راست زنجير يا شاخه دار باشند . مولکول هايي که فرم مولکولي يکسان دارند ، اما آرايش اتم ها در آنها متفاوت است . هم پارياايزوم مي نامند . آلکان هايي که چهار يا تعداد بيش تري اتم کربن داشته باشند داراي ايزوم هستند . همه ي آلکان ها ، گازها ، مايع ها يا جامدهايي بي رنگ هستند که با افزايش اعداد کربن به نقطه جوش و گرانوري آنها افزايش مي يابد . همه ي آلکان ها در هوا با شعله زرد – آبي تميزي مي سوزند .
 



  سوختن هيدروکربن ها

انرژي نوراني و گرمايي + آب + گازکربن دي اکسيد = گاز اکسيژن + هيدروژن
معادله بالا ، سوختن کامل يک هيدروکربن را نشان مي دهد . انرژي آزاد شده را مي توان بر حسب KG/mol بيان کرد .

اگر مقدار اکسيژن کافي نباشد ، سوختن ناقص خواهد بود .
در سوختن ناقص ، افزون بر کربن د ياکسيد آب ، مقداري کربن مونوکسيد (Co) نيز تشکيل مي شود و در صورتي که اکسيژن باز هم کمتر شود ، مقداري دوده به عنوان فرآورده هاي مرغي توليد مي شود .
 



  بهبود کيفيت سوخت

در سال ۱۹۱۳ ، شيميدان ها فرآيند کراکينگ را براي شکستن مولکول هاي نفت چراغ به مولکول هاي کوچک تر طراح يمي کردند . در اين فرآيند ، نفت چراغ تا حدود Cْ 700 گرم مي شود . برا ينمونه ممکن است يک مولکول با 16 اتم کربن شکسته شود و دو مولکول با ۸ اتم کربن به وجود آيد . در عمل مي توان مولکول هايي را که از ۱ تا 14 يا تعداد بيش تري اتم کربن دارند ، از راه کراکينگ مولکول هاي بزرگ تر بدست آورد . مولکول هاي ۵ تا ۱۲ کربنه براي استفاده در بنزين سودمند هستند . به طور معمول بيش از يک سوم نفت خام کراکينگ مي شود . بازده اين فرآيند را با افزودن کاتاليز گرماي مناسب مانند آلومينيوم اکسيد (AL2O3 ) بالا برده اند . فرايند کراکينگ کاتاليزي از نظر مصرف انرژي کارايي بهتري دارد زيرا به جاي Cْ700 رد دماي Cْ 500 انجام مي شود .  



  عدد اوکتان و روش هاي بالا بردن آن

بنزيني که بيشتر از آلکان هاي راست زنجير مانند هگزان ، هپتان ، و اوکتان تشکيل شده است ، به آساني مي سوزد و موجب کوبش (تق تق کردن ) موتور مي شود .
آلکانهاي شاخ دار در موتور خودروها بهتر از آلکان هاي راست زنجير مي شوند . مثلاً ايزواوکتان که يکي از همپارهاي اوکتان است . بسيار خوش سوز مي باشد .
عدد اوکتان ، عددي براي بيان کردن ميزان خوش سوزي يک هيدروکربن است .هرچي عدد اوکتان بزرگتر باشد خواص ضد کوبش بنزين بيشتر است و بنزين مرغوب تر است . يک راه نسبتاً ارزان براي بالا بردن عدد اوکتان افزودن تترا اتيل سرب pb ئ 4(C2H5) به بنزين است .
 



  هيدروکربن هاي سيرنشده

 

در اين نوع هيدروکربن ها حداقل دو اتم کربن مي توان يافت که به جاي چهار اتم ، تنها با سه يا دو اتم پيوند دارد . آلکن ها و آلکين ها و اتين ساده ترين عضو آلکين هاست .  



  اتن (اتيلن )

 



  اتين (استيلن )

واکنش پذيري هيدروکربن هاي سير نشده ، بيشتر از آلکان ها است .  



  فرآورده هاي پتروشيميايي

امروزه بسياري از اشياء و مواد متداول ساختني هستند که به وسيله صنايع شيميايي از نفت يا گاز طبيعي به دست مي آيند . اين ترکيب ها را فرآورده هاي پتروشيميايي مي نامند .برخي از اين مواد مثل پاک کننده ، حشره کش ها و مواد دارويي و آرايشي به طور مستقيم استفاده مي شوند و ل يبيشتر اين مواد به عنوان ماده اوليه در توليد ترکيب هاي ديگر به ويژه پلاستيک ها بکار مي روند .  



  کاربرد اتن در پتروشيمي

 

يکي از آلکن هاي مهم صنعتي اتن است . واکنش پذيري پيوند ده گانه در اتن بسيار زياد است . از اين رو به آساني مي توان آن را به بسياري از فرآورده ها يسودمند تبديل کرد . براي مثل وقتي که يک مولکول آب با پيوند دوگانه ي يک مولکول اتن واکنش مي دهد اتانول که يک ترکيب سيرشده است و کاربردهاي بسيار زيادي دارد تشکيل مي شود .  



  اتانول (اتين الکل )آباتن (اتيلن )

همچنين از اتن براي تهيه پلاستيک ، پل يتن (پلي اتيلن ) استفاده مي شود که از آن در ساخت کيسه هاي پلاستيکي و ورقه ها يبسته بندي استفاده مي کنند .  



  پلي تن يکي از بسپارهاي (پليمرهاي ) مهم صنعتي است .


ادامه مطلب
نوشته شده در تاريخ دو شنبه 26 دی 1390برچسب:, توسط فرید کُر

بخش ۳
مصرف دوباره تنها راه ادامه



  منابع طبيعي و منابع شيميايي

منابع طبيعي به دو دسته تجديد پذير مثل آب و خاک تقسيم مي شوند . منابع شيميايي را از هواکره ، آب کره و سنگ کره بدست مي آوريم .  



  قانون بايستگي جرم

دريک واکنش شيميايي جرم نه به وجود مي آيد و نه از بين مي رود و در يک معادله ي شيميايي بايد مجموع جرم واکنش دهنده ها با مجموع جرم فرآورده ها برابر باشد يا واکنش موازنه باشد ، مثلا
C + O2=CO2
تعداد اتم ها در فرآورده ها = تعداد اتمها در واکنش دهنده ها
 



  تعريف مول

به تعداد ۱۰۲۳×۶/۰۲۲اتم يک ول گفته مي شود . جرم يک مول را يک اتم گرم مي گويند و آن را برحسب گرم بيان مي کنند .واحد مول براي ذره هاي ديگر هم بکار مي رود . در واقع يک مول از هر ذره (اتم ، مولکول يا يون ) به تعداد ۱۰۲۳×۶/۰۲۲ از آن ذره است . با توجه به جرم اتمي عناصر مي توان جرم مولي يا مولکول گرم يک ماده را حساب کرد مثلاً جرم مولکولي Co2 مساوي است با مجموع جرم اتمي کربن و دو مولکول اکسيژن :

گرم بر مول ۴۴ = (۱۶×۲) + ۱۲= مولکول گرم Co2
جرم اتمي اکسيژن جرم اتمي کربن
 



  عنصرهاي شيميايي و جدول تناوبي

عنصرها را بر اساس شباهت ها و تفاوت هاي خواص آنها به دو دسته ي فلزها و نافلزها طبقه بند ي مي کنند . تعداد اندکي ا زعنصرها حواصي بين خواص فلزها و نافلزها دارند که به اين عنصرها شبه فلز مي گويند . مندليف دانشمند روسي عناصر را با توجه به خواص آنها در يک جدول طبقه بندي کرد . اين جدول هنوز هم مورد استفاده است . ستون هاي عمودي جدول شامل عناصري است که خواص مشابه دارند ، آن ها را گروه يا خانواده ي عناصر ها مي نامند . مندليف توانست برخي ويژگي هاي مهم يک عنصر را از روي خواص اصلي خانواده اي که در آن قرار دارد پيشگويي کند . براي مثال بعضي ا زخواص يک عنصر را مي توان با ميانگين گرفتن از خواص دو عنصر بالا و پائين آن عنصر تخمين زد . عناصري که در يک خانواده قرار دارند ترکيبات مشابهي را پديد مي آورند . مثلاً اکسيژن و گوگرد در ترکيب با کربن توليد Co2 و So2 مي کنند .
بسياري از خواص عنصرها به تعداد الکترون ها در اتم هاي آن ها و چگونگي آرايش اين الکترون ها در اطراف هسته ي اتم بستگي دارد . هرچي يک ماده سريعتر وارد يک واکنش شيميايي معين شود مي گوئيم واکنش پذيري آن ماده بيشتر است .
 



  زباله هاي شهري و راه هاي دفع آن

بخش عمده اي از زباله هاي شهري مانند پسماند مواد غذايي و کاغد ، زيست تخريب پذيرند ، يعني اين مواد پس از مدفون شدن در خاک ، در غياب هوا ، به وسيله ي موجودات ذره بيني به مواد ساده تري تجزيه مي شوند . از تجزيه ي مواد زيست تخريب پذير ، زيست گاز (بيوگاز) توليد مي شود که به طور عمده متان ، کربن و دي اکسيد است. از سوزاندن زيست گاز مي توان براي توليد انرژي و نيروي برق استفاده کرد . متان و کربن دي اکسيد هر دو گاز گلخانه اي هستند اما اثر متان ۲۵ برابر کربن دي اکسيد است . پس بهتر است به جاي متان موجود در زيست گاز ، محصول احتراق آن يعني کربن دي اکسيد وارد هوا کره شود . يکي از راه هاي دفع زباله هاي شهري سوزاندن آن است و انرژي حاصل از آن براي توليد برق مصرف مي شود .  



  چگونه مي توان عمر منابع تجديد ناپذير را طولاني کرد ؟

۱- بازنگري در مصرف
۲- کاهش ميزان مصرف
۳- باز به کاربردي مواد
۴- بازگرداندن مواد براي باز فرآوري آنها
 



  زباله هاي جامد

عمده زباله هاي جامد در يک کشور پيشرفته صنعتي عبارتند از :
۱- کاغذ و مقوا که يک منبع تجديد پذير وزيست تخريب پذير است .
۲- مواد پلاستيکي که از نفت بدست مي آيند و تجديد ناپذيرند و زيست تخريب شدنشان بسيار کند است .
۳- شيشه و آلومينيوم که تجديد ناپذيرند .
۴- پسماند مواد غذايي
۵- چوب و فلز
و ديگر زباله هاي جامد که از اين مجموعه کاغذ و مقوا و مواد پلاستيکي وشيشه و آلومينيم قابل بازگرداني اند .
 



  زباله هاي پلاستيکي و بازگرداني آنها

زباله هاي پلاستيکي 7% جرمي و 30% حجمي زباله هاي جامد را تشکيل مي دهند که اين مواد يا زيست تخريب پذير نيستند يا تخريب آنها بسيار آهسته است . بازگرداني زباله هاي پلاستيکي از نظر حفظ محيط زيست اهميت زيادي دارد و اين عمل باعث افزايش طول عمر ذخاير نفتي که تجديد ناپذيرند مي شود . از پلاستيک هاي بازيافت شده در ساختمان سازي ، صنايع بسته بندي ، ساخت ظروف لاستيکي ، نيمکت پارک ها ، ميز و صندلي و ... استفاده مي شود .  



  زباله هاي کاغذي و بازگرداني آنها

کاغذ و مقوا از زباله هاي قابل بازگرداني اند . از آنجا که براي توليد هر تن کاغذ حدود 17 درخت تنومند لازم است و 25 سال طول مي کشد که يک نهال رشد کند و درخت بزرگي بشود و ساختن کاغذ انرژي زيادي لازم دارد . بازگرداني کاغذ به صرفه است . در فرآيند بازگرداني کاغذهاي باطله را در آب گرم به صورت خمير در مي آورند و پس از سفيد کردن خمير کاغذ ، از آن براي تهيه کاغذ استفاده مي شود  



  راه هاي ديگر افزايش عمر منابع طبيعي

يکي ا زمهمترين اين راهها جايگزيني است . امروزه در برخي کشورها با توجه به افزايش مصرف ، براي بازگرداني و هم چنين يافتن جايگزين مناسب براي بعضي از کاربردهاي موادي که از منابع تجديد ناپذير بدست مي آيند بالاخره روزي تمام مي شوند بنابراين براي حفظ اين منابع سعي که از بازگرداني و پيداکردن جايگزين مناسب استفاده کنند . پس امروزه از رشته هاي نوري به جاي کابل هاي مسي در شبکه هاي ارتباطي استفاده مي شود.(جايگزيني )


ادامه مطلب
نوشته شده در تاريخ دو شنبه 26 دی 1390برچسب:, توسط فرید کُر

آزمون زبان فارسي نوبت اول – نمونه شماره 1 (بدون پاسخ)



  الف) زبان شناسي

1 – اگر انسان از زبان بي بهره بود چه مشكلي پيش مي آمد؟
2 - چرا استفاده از زبان آسان است؟
3 – گونه «يكي از اشكال زبان» را تعريف كنيد.
4 – منظور از «نشانه » چيست؟
5 – مثال زير كدام ويژگي زبان را بيان مي كند؟
«دست نسيم شاخه هاي بيد را نوازش كرد
 



  ب) دستور :
1 – در نوشته ي زير نهاد و گزاره را مشخص كنيد.

پسرك دستش را به صورتش ماليد.  



  2 – جانشين سازي كنيد.

الف) پرنده
ب) خواهند ساخت
ج) آن ها
 

جمله

 گزاره نهاد 
بر روي درخت آشيانه مي سازند پرندگان


  3 – با هر يك از فعل هاي زير گزاره مناسب بسازيد

الف) است
ب) ترساند
 



  4 – هسته ي اين گروه هاي اسمي را مشخص كنيد :

الف) اين عمل خدا پسندانه
ب) حساب پس انداز من
ج) اين چند روز عمر گرانمايه
د) آن درخت تنومند
 



  5 – اسم هاي زير ساده اند يا مركب يا مشتق ؟

الف) گوسفند
ب)ناله
ج) رفتار
د) غم خواري
 



  6- از مصدر «شنيدن» فعل هاي خواسته شده ي زير را بنويسيد.

الف) ماضي بعيد
ب) مضارع التزامي
ج) ماضي ساده
 



  7 – نگارش :
نوشته گفتاري زير را به نوشتاري تبديل كنيد.

گر به درختي زمين گله همچنين باريك رد مي شه كه كف پاشم تر نمي شه اما وقتي مي خواهد ماهي بگيره ..............  



  8 – يكي از موضوع زير را در پنج سطر توصيف كنيد.

الف) آينه
ب) دل
ج) خورشيد
 



  د – املاء و بياموزيم :
1 – به جاي تركيب هاي زير از چه كلمه هايي بايد استفاده كرد. چرا؟

الف)‌آزمايشات متعدد
ب) شاعره ي متعهد
 



  2 – املاي كداميك از كلمات زير نادرست است ؟ چرا؟

الف) نژاد و ملاء عام
ب) تلگرافي و تلفناً
ج) شخصاً و عملاً
د) جزء هستي
 



  3 – املاي كداميك از گروه كلمه هاي زير نادرست است؟ صحيح آنها را بنويسيد.

لاغر و نحيف ، به مقتضاي علايق ، تدائي هاني ، سفاهت و ناداني، تضاد و تارض، رثاي شهيدان ، با شمشير همايل، كاخ گرايي، روزي و ارتزاق، تيغ و سليح، گاو ثمين، طبع منيع، مشاطه صبح  

آزمون زبان فارسي نوبت اول نمونه 2



  1 – زبان شناسي‌:

1 – چرا شناخت زبان دشوار است؟
2 – سه ويژگي زبان را نام ببريد
3 – تفاوت لهجه و گويش در چيست؟
4 – اركان اصلي تعريف زبان را بيان كنيد.
 



  ب) دستور:
1 – نوشته ي زير نهاد «گزاره» را مشخص كنيد.

درد دل هاي او پاياني نداشت.  



  2 – جانشين سازي كنيد .

الف) اعضاي جامعه
ب) دانش آموز
ج) ما
 



  3 - با هر يك از فعل هاي زير گزاره مناسب بسازيد.

الف) بخشيد
ب) برد
 



  4 – نام هر يك از اجزاي جمله هاي زير را بنويسيد.

براي بدست آوردن دل او كوشيد.  



  5 – هسته ي اين گروههاي اسمي را مشخص كنيد.

الف) طبيعت سركش بيدادگر
ب) همين چند روز گذشته
ج)اين سه دانش آموز ممتاز
د) همين روز خزان زده ي شهر
 



  6 – اسم هاي زير ساده اند، يا مركب يا مشتق ؟

الف) داماد
ب) خيمه شب بازي
ج) طفلك
د) گريه
 



  7 – از مصدر «انديشيدن» فعل هاي خواسته شده زير را بسازيد.

الف) ماضي نقلي
ب) ماضي التزامي
ج) مضارع اخباري
 



  ج) نگارش :
1 – نوشته ي گفتاري زير را به نوشتاري تبديل كنيد.

ميون اون همه آدم يخه منو چسبيد و گفت تو بايد با من بيايي كلانتري. من از كجا بدونم كه تو كيف منو نزدي.  



  2 – باز ذكر سه دليل بنويسيد نوشته ي زير چه نوع نوشته اي است؟

بامدادان است. خورشيد نرم نرمك از دل زمين بيرون مي آيد و سركي مي كشد چون همه جا آرام و خاموش مي بيند. تنوره ي خود را روشن مي كند و بر پهنه ي زمين مي گسرتد. شعله كشان و آه كنان دل خونين خود را در افق به پرواز در مي آورد.  



  3 – جمله ي زير را ويرايش كنيد. (نشانه گذاري كنيد)

چند دكان نانوايي قصابي ، عطاري در قهوه خانه و يك سلماني .......مجموعه شعر را تشكيل مي داد.  



  د) املاء و بياموزيم
1 – به جاي تركيبات زير از چه كلمه هايي بايد استفاده كرد؟ چرا؟

الف) فرمايشات جناب عالي
ب) مديره ي محترم
 



  2 – املاي كداميك از كلمات زير نادرست است؟

الف) مسائل
ب) فؤاد
ج) گاهاً
د) اتفاقاً
 



  3 – املاي كداميك از گروه كلمه هاي زير نادرست است؟ صحيح آن را بنويسيد.

خار مغيلان / شبه نسخ / اهرار و آزادگان / مئتبر موثق / مصايب و سختي ها / غمين و محزون / سه منزل غائي / لحن قاطع / تحكيم و استواري / شيرو عثاره / منابع و مأخذ / اضلال و گمراهي / بيماري سرع / درست و بعينه  


ادامه مطلب
نوشته شده در تاريخ دو شنبه 12 دی 1390برچسب:, توسط فرید کُر

درس سيزدهم و چهاردهم



 

درس سيزدهم
با چه خطي بنويسيم


1 – تحرير يعني چه ؟

به معني نوشتن است.  



  2 – خط تحريري در اصطلاح يعني چه ؟

يعني نوشتن خط با دست  



  3 – خط تحريري به « ....» نزديك است.

«خط نستعليق ريز»  



  4 – چرا خط تحريري براي دست نوشته هاي ما «خط معيار» به شمار مي رود؟

به سبب ظرافت و زيبايي و سرعتي كه در نوشتن آن است.  



  تمرين :(بدون پاسخ)
الف) كداميك از گروه كلمه هاي زير نادرست است؟ زيرا آنها را خط بكشيد و صحيح آنها را به خط تحريري بنويسيد. (به عهده دانش آموز)

خار مغيلان، الغاء تفهيم، حُرم آفتاب ، ضابطين، حصول نتيجه، مثل ائلا و برجسته، مشاهده و تفحص، جرئت و لياقت ، سفر سيمرغ، چشمه و غنات، حُرم آفتاب، تعمّد و اجبار  



  ب) كدام گزينه از گروه كلمه هاي زير نادرست است؟

1 – مزارع التزامي , حله ي ابريشم , لحن قاطع, دنائت و پستي
2 – نسيان و غفلت , نحنج گل , راست وريس , برگ سمن
3 – عروج و ترقي , متحير و مبهوت , خطام و پايان , ازهار و گل ها
4 – سهل و ممتنع , مراعات نظير , گستاخ و مغرور, مهر و نابود
 



 

درس چهاردهم
توصيف



  پرسش هايي از متن :
يكي از راههاي رايج پروردن مطالب توصيف است.
1 – توصيف در چه نوع نوشته هايي كاربرد دارد؟ نوشته هاي علمي و ادبي



  2 – در چه نوع از توصيف هايي از عناصر خيال استفاده مي كنيم؟

در توصيف هايي كه قصد داريم موصوف در برابر چشم مخاطب مجسم گردد و تصويري زنده از آن ارائه شود.  



  3 – انواع توصيف را فراخور موضوع بنويسيد.

يك پديده علمي، وصف طبيعت، وصف عصر و زمانه كه دراين مجموعه وصف حالات جانوران ،افراد انساني اقتصادي زندگي و .....جاي مي گيرد.  



  4 – مواد توصيف چه چيزهايي هستند؟

حواس پنج گانه، تجربه هاي حسي و عاطفي  



  5 – در هر يك از انواع و گونه هاي توصيف چه چيزهايي لازم و ضروري است؟

به گنجينه واژگان در خور متناسب نيازمند است. استفاده از هر گونه صفت، فعل و قيد مناسب ضروري است.  



  خود آزمايي چهاردهم :
1 – مفرد جمع هاي مكسر زير را بنويسيد.

احرار -> حر ، قلاع -> قلعه ، قرا -> قريه ، ادّله -> دليل ، نسخ -> نسخه ، فلاسفه-> فيلسوف ، تجار -> تاجر ، مكاتيب -> مكتوب ، مكاتب -> مكتب ، رعايا -> رعيت ، نواحي -> ناحيه ، معاني -> معني ، اجانب -> اجنبي ، اشياء -> شيء  



  2 – صحيح كلمات زير را بنويسيد.

الف) استيفا از كار -> استعفا از كار
ب) تمر يادبود -> تمبر ياد بود
ج) خورده فروشي -> خرده فروشي
د) روغن مايه -> روغن مايع
 


ادامه مطلب
نوشته شده در تاريخ دو شنبه 12 دی 1390برچسب:, توسط فرید کُر

پرسش هاي آموزشي و تكميلي درس هشتم تا پايان درس دوازدهم :(بدون پاسخ)



  1 – هر فعل .......مشخص دارد.



  2 – شناسه ي فعل در ماضي و مضارع در چه شخصي اختلاف دادند؟



  3 – هنگامي كه فعل ما شناسه ندارد با نشانه ي ..........مشخص مي كنيم.



  4 – موارد خواسته شده زير را بدست آوريد يا بسازيد . (از مصدر خاستن)

الف) بن ماضي
ب) بن مضارع
ج) صفت مفعولي
د) ماضي التزامي
ه) آينده
 



  5 – فعل هاي زير ، گذرا، ناگذر، ياد وجهي را مشخص كنيد.

بخشيد، ترسيد، گفت، آمد، مي پذير، شنيدي، ساختم، بريز، فراهم نشست، مي شكنيم.  



  6 – فعل هاي زير را به گذرا تبديل كنيد <-با حفظ شخص)

شناخت، رنجيدم، دويد، پوشيده بود، گريست، رسيده است.  



  7 – قالب قطعه و مثنوي را با هم مقايسه كنيد.



  8 - با سه دليل بيان كنيد كه واژه «آمدم» اسم نيست.



  9 – با چهار دليل ثابت كنيد كه واژه «ديوار» اسم است.



  10 – در جمله زير اسم «كيف» مورخه است يا نكره يا اسم جنس؟

ديروز از بازار كيف خريدم.  



  11 – اسم هاي زير ساده اند، مركب يا مشتق؟

الف) دست آويز
ب) آويزان
ج) دانش سرا
د) خاك
 



  12 – اسم هاي زير خاصند يا عام ؟

الف) دفتر
ب) رخش
ج) محمد
د) كره
 



  13 – براي اسم هاي زر چند وابسته بياوريد.

الف) كتاب
ب) ماشين
 



  14 – در يك گروه اسمي، هسته اصل است يا وابسته ؟



15 – زمان و نوع فعل هاي ناگذرا زير را بنويسيد. سپس آن ها را به گذرا تبديل كنيد.

پريده بود
كشيده بود
مي چكيد

16 – جمله اي بسازيد كه اسم زير متمم آن باشد.

جنگل

17 – اسم هاي مشتق، مركب به چه نوع اسم هايي مي گويند؟ مثال بزنيد.



18 – آيا «ي» نكره و نشانه هاي جمع ، اسم مشتق مي سازند؟ چرا؟
 


ادامه مطلب
نوشته شده در تاريخ دو شنبه 12 دی 1390برچسب:, توسط فرید کُر

درس دوازدهم
گروه اسمي(1)



  پرسش هايي از متن :
1 – گروه اسمي چيست ؟ مثال بزنيد؟

هر اسمي را كه همراه با يك يا چند وابسته بيابد.«گروه اسمي» مي گويند. مانند اين روزگار ناپايدار و گذرا  



  2 – گروه اسمي در جايگاه كداميك از اجزاء به كار مي رود؟

در جايگاه : نهاد، مفعول ، متمم ، مسند  



  3 – گروه اسمي از يك اسم به نام هسته تشكيل مي شود ولي مي تواند از يك يا چند وابسته داشته باشد.



  4 – وجود هسته اجباري و وجود وابسته اختياري است.



  5 – كلمه هاي زير را گسترش دهيد بطوريكه اين كلمه ها «هسته » قرار گيرند.
درخت ، پهلوان

گسترش مرحله اي واژه ي درخت -> چند درخت -> اين چند درخت -> اين چند درخت پر ميوه -> اين چند درخت پر ميوه ي شيرين .
گسترش مرحله اي واژه پهلوان -> دو پهلوان -> آن دو پهلوان -> آن دو پهلوان دلير -> آن دو پهلوان دلير دوست داشتني و .......
 



  6 – اسم را چگونه مي شناسيم؟

اسم با يكي از راههاي زير شناخته مي شود.
الف) مي توان آن را جمع بست.
ب) مي توان بدنبال آن «ي » نكره آورد.
ج) مي توان «اين» و «آن» را به همراه بكار برد.
د) مي توان آن را به عنوان نهاد، مفعول ، متمم و ......در جمله بكار برد.
 



  7 – ويژگيهاي اسم را بنويسيد.

الف) شمار : اسم يكي است يا بيشتر.اگر يكي (مفرد) باشد نشانه اي همراه ندارد. اما اگر بيش از يكي باشد. يكي از اين نشانه ها را دارد:
«ها» -> تلاش ها، درخت ها «ان» -> پسران ، پهلوانان ، «ات» -> اطلاعات ، ارتباطات ، «ين» -> ضابطين، مهندسين، «ون» -> انقلابيون ، روحانيون ، جمع مكسر:حوادث (جمع حادثه) و اقوام (جمع قوم)
ب) معرفه (شناس) ، نكره (ناشناس) و اسم جنس
معرفه : (شناس) كه مهم ترين نشانه ي آن در مفعول «را» است.
نكره : (ناشناس) كه نشانه ي آن «ي» و «ي و را» پس از اسم است.
اسم جنس : (نه معرفه ، نه نكره)

ج) اسم عام و خاص :‌اسمي است كه جمع بسته شود، ي نكره مي گيرد بر همه افراد طبقه خود دلالت مي كند. اسم خاص اسمي است كه جمع بسته نمي شود، «ي» نكره نمي گيرد، بر فرد خاصي از طبقه خود دلالت مي كند.
 



  8 – اسم ها از جهت ساختمان به چند گروه دسته بندي مي شوند؟

اسم ساده : يك جزء دارند و تقسيم ناپذيرند.
اسم مركب : به دو يا چند جزء كه معني مستقل دارند تقسيم مي شود.
اسم مشتق : اسمي كه دست كم يك جزء آن معناي مستقل ندارد، يعني پيشوند يا پسوند است.
 



  9 – ويژگيهاي اسم هاي زير را بنويسيد.

سفيد رود را دوست دارم. سفيد رود : اسم ، مفرد ، شناس، خاص، مركب
خنده زيباست. خنده : اسم ، مفرد، جنس، عام ، مشتق
گوسفندي در بيابان چريد گوسفندي، اسم، مفرد، شناس، عام، ساده
 



  بياموزيم : رعايت نقش نماي اضافه :



  1 - «نقش نماي اضافه» كسره اضافه را در نمونه هاي زير بررسي كنيد.

جنابِ عالي ، سخنِ معلم‌، لبِ تشنه، توپِ بازي
كسره اضافه «جناب ِعالي» و «سخنِ معلم» باعث صحيح و سريع خواني مي شود اما رعايت نكردن نقش نماي اضافه در «لبِ تشنه» و «توپِ بازي» باعث تغيير معنايي مي گردد.
لبِ تشنه : موصوف و صفت است در حالي كه لب تشنه صفت مركب و به معني كسي كه تشنه است.
توپِ بازي : يعني توپي كه ويژه بازي است، اما توپ بازي اسم مركب مي شود به معني باز كردن با توپ .
 



  2 – توضيح دهيد رعايت نكردن نقش نماي اضافه در نمونه هاي زير چه تغييري در معني ايجاد مي كند؟

اسب سواري : تركيب اضافي است يعني اسبي كه ويژه سواري است. اما «اسب سواري» عمل سوار كاري را گويند.
قد بلند : تركيب وصفي است ، قدي كه بلند است اما قد بلند صفت مركب جانشين اسم محسوب مي شود.
پدر احمد را ديد : پدر احمد، تركيب اضافي و مفعول جمله است در حالي كه پدر، احمد را ديد معني دگرگون مي شود. پدر : نهاد, احمد : مفعول. همچنين است جمله ي : معلم بچه ها را شناخت.
 



  خودآزمايي درس دوازدهم :
1 – هسته اين گروههاي اسمي را مشخص كنيد.(هسته ها در پرانتز قرار دارند)

همين (دو كتاب)جغرافي، (خانه) پدري، (عامل مهم) ترقي در جوانان، (سازمان ملي) توسعه و پيشرفت اقتصادي، (هر درخت) ميوه دار، همه (كس) ، (آهنگ هاي آسماني)، يك گله (گوسفند) ، هر پنج (دانش آموز).  



  2 - با يكي از راههاي چهارگانه اي كه خوانديد اسم بودن واژه هاي زير را ثابت كنيد :
اسم ها عبارتند از : پارچه ، قيد، اصلي، معرفه ديوار، ساختمان ، شعر ، شعرا . چون :

الف: مي شود آن ها را جمع بست. پارچه ها، قيدها، اصلي ها، معرفه ها ، ديوارها ، ...
ب: آن و اين مي گيرند. آن پارچه، آن قيد، آن ديوار .......
پ : ي نكره مي گيرند : پارچه اي ، قيدي ، اصلي اي ، معرفه اي ، ......
ت : در جمله تعش مي پذيرند‌:‌پارچه را خريدم ، فيلم اصلي است و ...........

3 - اسم هاي زير را با علامت يا علامت هاي مناسب جمع ببنديد:

چشم -> چشم ها، چشمان / سبزي -> سبزي ها / عضو -> عضوها / عقاب -> عقاب ها ، زانو -> زانوها ،زانوان / فرمايش -> فرمايش ها / آشنا -> آشناها، آشنايان / رياضي -> رياضي ها / بانو -> بانوان / كافر -> كافران

4 – جمع هاي مكسر واژه هاي زير را بنويسيد.

زمان -> ازمنه / قله -> قلل / شاهد -> مشهود، شواهد / عمل -> اعمال / دعا -> ادعيه / كاسب -> كسبه / نتيجه -> نتايج / ماده -> مواد / كافر -> كفار

5 – اسم هاي زير ساده اند يا مركب يا مشتق ؟

اسم هاي ساده :‌كاروان ، شتر ، زرافه ، كلاغ، چنار، پلكان، هوش ، ........
اسم هاي مركب : قافله سالار، تك سوار، شترگاه و پلنگ
اسم هاي مشتق : زاغچه ، زيره، لبه، جوشكار، جوشش، پاسبان، گريه .

6 – خاص و عام بودن اسم هاي زير را ثابت كنيد.

اسم هاي زير عامند :
1 – جمع بسته مي شوند.
2 – روي نكره مي گيرند
3 – بر همه افراد طبقه ي خود دلالت مي كنند :آتش، هوا، افتخارف پول، هلاك، سگ، چاره، شمع و ......انگيزه.
اسم هاي زير خاصند :
1 –جمع بسته نمي شوند.
2 -«ي» نكره نمي گيرند
3 – بر فردي از افراد طبقه ي خود دلالت مي كند : قاسم ، قاسم آباد، مريخ و بهرام ......
 


ادامه مطلب
نوشته شده در تاريخ دو شنبه 12 دی 1390برچسب:, توسط فرید کُر

درس يازدهم
مقايسه



  پرسش هايي از متن :
1 – يكي از راههاي پروردن معاني مقايسه است.



  2 – از مقايسه به چه منظوري استفاده مي شود؟

براي آنكه مفهوم و موضوع مورد نظر را روشنتر بيان كند يا شباهت ها، تفاوت ها و درجات و مراتب دو چيز را بهتر نشان داد، از مقايسه استفاده مي شود.  



  3 – مقايسه معمولاً بين چه اموري انجام مي گيرد؟

مقايسه معمولاً بين دو يا چند پديده صورت مي گيرد كه از هر نظر قابل مقايسه باشند، مثل بين دو انسان ، دو شاعر، چند تفكر  



  4 – از شيوه ي مقايسه در ادبيات گذشته به ويژه ادبيات عرفاني سيار استفاده مي شده است.



  5 – تمثيل نيز از مقايسه بهره مي گيريم



  6 – در قرآن كريم نيز بارها از شيوه هاي تمثيل و مقايسه استفاده مي شده است.



  7 – غرض از مقايسه چيست؟

روشن كردن معني و مفهوم، بيان شباهت ها و تفاوت ها و درجات و ويژگيهاي دو امر است.  



  بياموزيم : جمله ي دعايي عربي :

بايد بدانيم : عبارت «صلي الله عليه و آله» يك جمله دعايي عربي به معني « درود خداوند براو و آلش باد» است و در فارسي رواج دارد. اگر كلمه ي «عليه» را از اين جمله حذف كنيم. جمله دعايي ناقص مي شود و معناي آن چنين است. «درود خداوند باد» پس بايد اين جمله دعايي را كامل بنويسيم:
پيامبر اسلام (ص) «صلي الله عليه و آله» فرمود: من «معلم» برانگيخته شدم.
گاهي به اختصار مي نويسيم : پيامبر (ص) فرمود :
اما بايد (ص) را بخوانيم «صلي الله عليه و آله»
 



  خودآزمايي درس يازدهم :
1 – نمونه اي از ايات قرآني را با راهنمايي معلم خود بيابيد كه در آن دو چيز مقايسه شده باشد.

خداوند گران مرتبه در مقايسه حل و باطل اينگونه تمثيل مي آورد: خدا از آسمان آبي فرو فرستاد كه در هر ورودي به قدر ظرفيتش سيل آب جاري شد و بر روي سيل كفي برآمد. چنانچه فلزاتي را نيز براي تجمل و يا براي اثاث و ظروف در آتش ذوب كنند مثل كفي بر آورد. خدا به مثل اين براي حق و باطل مثل مي زند كه آن كف به زودي نابود مي شود و اما آن آب و فلز كه به خير مردم است در زمين باقي مي ماند. خدا مثلها را چنين مي زند .(سوره رعد، آيه 17) همچنين است از مقايسه حكمت دهنده آن، تمثيل در شأن منافقان، تمثيل در ناپايداري دنيا و غيره .  



  2 – كاربرد درست كلمات زير را بنويسيد:

جاناً -> جاني ، دوماً -> دومي ، سوماً -> سومي، تلفناً -> تلفني ، زباناً -> زباني ، تلگرافاً -> تلگرافي ، باغات -> باغ ها، گرايشات -> گرايش ها  


ادامه مطلب
نوشته شده در تاريخ دو شنبه 12 دی 1390برچسب:, توسط فرید کُر

درس دهم :
ويژگيهاي فعل (2)


  3 – گذر : ناگذر و گذرا
اقسام فعل از نظر ويژگي گذر
1 – ناگذر : فقط به نهاد نياز دارد. رفتن، آمدن، نشستن ، برخاستن و .......

2 – گذرا : خود سه نوع است :
1. گذرا به مفعول : شناختن ، آوردن
2. گذرا به مسند : بودن ، شدن، گرديدن و هم فعل هاي آن .(است ، گشت)
3. گذرا به متمم از مصدرهاي جنگيدن ، رنجيدن، نازيدن، ترسيدن

روش گذرا نمودن افعال ناگذر :
بن مضارع + ان : بن مضارع
گذرا شده + د / يد


بن ماضي :
پر + ان + د / يد
دو + ان + د / يد
رس + ان + د
كه مي شود : پراند ، پرانيد / دواند ، دوانيد / رساند، رسانيد
 


  بياموزيم – تنوين نصب –ً
بايد دانست تنوين نصب –ً ويژه واژگان عربي است و سزاوار نيست كلمه هاي فارسي را با نشانه ي تنوين بكار برد.
به كارگيري تنوين براي كلمه هاي عربي كه در فارسي بكار مي رود رايج و جايز است. ضمناً كلمه هاي دخيل غير عربي ((تلفن ، تلگراف)) را نيز نبايد با تنوين بكار برد. گاه، ناچار، جان، دوم، سوم، خواهش و .... واژه هاي فارسي هستند و نبايد بصورت گاهاً، ناچاراً و .......بكار روند.
 


  2 – اصلاح كنيد.
الف) فردا ناچاراً تأخير مي كنم
ب) گاهاً دوست فاضلم را مي بينم
 


  3 – كدام گزينه صحيح است؟
الف) عملاً و جانا
ب) شخصاً و فرداً
ج) تلگرافاً و تلفني
د) جاناً و زباني
 


  خود آزمايي درس دهم :
1 – در جمله هاي زير از مصدرهاي داخل پرانتز فعل مناسب بنويسيد.
مادر كودكش را (خوابيدن) -> خواباند.
سخنان بزرگمهر را به اطلاع مردم ايران (رسيدن) -> (رساند يا رسانيد)
خود جگر ديو سپيد مرا در چشم كاووس (چكيدن) -> (چكاند، چكانيد)
رستم بار ديگر رخش را تا محل حادثه (دويدن) -> (دواند يا دوانيد) و به سرعت خود را به آن جا (رسيدن) -> (رساند يا رسانيد)
 


  2 – نوع فعل را از نظر گذر و ناگذر مشخص كنيد.
در نويسندگي مهارت در پروراندن مطلب بسيار مهم است. -> گذرا به مسند
نوشته خوب آن است كه نويسنده مقصود خود را خوب بپروراند. -> جمله ي اول گذرا به مسند . جمله دوم گذرا به مفعول
نويسنده خوب واقعيات را دقيق مي بيند -> گذرا به مفعول
 


  3 – هر يك از فعل هاي زير را طبق نمونه به سه صورت مضارع التزامي ، ماضي التزامي و ماضي ساده بنويسيد.

فعل

 
مضارع التزامي
ماضي التزامي
ماضي ساده
آورده است
بياورد
آورده باشد
آورد
مي  دود
بدود
دويده باشد
دويد
پذيرفته بود
بپذيرد
 پذيرفته باشد
پذيرفت
آمده بودند
بيايند
آمده باشند
آمدند
فكند
بيفكند
افكنده باشد
افكند
برده اند
ببرند
برده باشند
بردند
سازند
بسازند
ساخته باشند
ساختند


ادامه مطلب
نوشته شده در تاريخ دو شنبه 12 دی 1390برچسب:, توسط فرید کُر

آزمون چهار گزينه اي درس پنجم تا پايان درس نهم (بدون پاسخ)



  1 – كدام گزينه از كاربردهاي ويرگول(،) نيست؟

الف) پس از منادا
ب) ببين چند كلمه كه اسناد واحدي باشد
ج) قبل از نقل قول
د) به جاي مكث كوتاه در جمله
 



  2 – وقتي در نوشته اي از آرايه ي تشبيه و غيره استفاده مي كنيم نوشته ما .......است.

الف) علمي
ب) ادبي
ج) گفتاري
د) خلاصه نويسي
 



  3 – مهم ترين ويژگي انسان چيست؟

الف) تك ساختي
ب) زايايي
ج) دو ساختي
د) نا به جايي
 



  4 – كدام گزينه از نوع ويرايش نيست؟

الف) ويرايش فني
ب) ويرايش تخصصي
ج) ويرايش زباني و ساختاري
د) ويرايش معنايي
 



  5 – جمله «ابرها پاورچين پاورچين وارد شدند» كدام ويژگي زبان را مي رساند؟

الف) دو ساختي
ب) تك ساختي
ج) زايايي
د) نا به جايي
 



  6 – كدام گزينه از شكل هاي گوناگون زبان محسوب نمي شود؟

الف) گونه
ب) سبك
ج) لهجه
د) گويش
 



  7 – به شكلي از زبان مي گويند كه علاوه بر تلفظ، انتخاب كلمات و قواعد دستوري نيز با هم فرق دارند .

الف) گويش
ب) گونه
ج) لهجه
د) سبك
 



  8 – در كدام گزينه غلط املايي وجود دارد؟

الف) رذيلت هاي اخلاقي
ب) طلايه و پيشرو سياه
ج) سپاسگزاري و تقدير
د) گاو سمين
 



  9 – كدام گزينه از لحاظ نگارشي نادرست است؟

الف) گرايشات مادي
ب) تحقيقات تجربي
ج) آزمايش هاي متعدد
د) امتحانات
 



  10 – كدام گزينه فعل مضارع التزامي است؟

الف) شناخت
ب) مي شناخت
ج) مي شناسد
د) بشناسد
 


ادامه مطلب
نوشته شده در تاريخ دو شنبه 12 دی 1390برچسب:, توسط فرید کُر

[ طراحی : قالب سبز ] [ Weblog Themes By : GreenSkin